بازالت يك سنگ آذرين يا آتشفشاني بيروني است كه داراي سيليس كم، رنگ تيره و بسيار غني از آهن و منيزيم است. سنگ بازالت رايجترين سنگ روي سطح زمين است.
بازالت يك سنگ آتشفشاني مسطح، سياه و ريزدانه است كه پس از گرانيت، دومين سنگ آذرين رايج در سطح زمين است.
بافت سنگ بازالت بسيار متخلخل است؛ زيرا سوراخهاي آن توسط حبابهاي گاز باقي ميمانند. نمونههاي اين سنگ بيشتر ريزدانه، شيشهاي و فشرده است.
به طور كلي سنگ بازالت با توجه به خواص شيميايي و پتروگرافي، به دو نوع بازالت تولئيتي و بازالت قليايي تقسيم ميشود.
بخش بزرگي از كف اقيانوسها و فلاتها از سنگهاي بازالت ساخته شده است. همچنين در ساير كرهها مانند ماه، مريخ و زهره سنگ بازالت وجود دارد.
سنگ بازالت در گذشته و در دنياي امروزي كاربردهاي مختلفي داشته است كه در ادامه به اين موارد ميپردازيم.
1- موارد استفاده در دوران باستان
در دوره باستاني امپراتوري روم، مهندسان از سنگ بازالت براي كشف جادهها و براي ساختن صندليها در مكانهاي نمايش عمومي مانند استاديومها و آمفيتئاترها استفاده ميكردند. همچنين هنگام ساخت مجسمه، سنگ بازالت كارايي بالايي داشته است.
2- ساخت و ساز
كاربردهاي مختلفي از اين سنگ در ساختمان سازي وجود دارد. براي مثال بازالت خرد شده در ساخت پايه جادهها و روسازيها، به عنوان بخشي از مخلوط بتن براي ساخت راه آهن و به عنوان سنگ فيلتر در پروژههاي زهكشي استفاده ميشود. همچنين اين سنگ در تختهها و ورقها براي ايجاد كاشي، آجر و ساير اشيا سنگي براي ساخت ساختمانها و بناهاي تاريخي بزرگ كارايي دارد.
3- توليدات صنعتي
استحكام كششي بازالت بسيار زياد بوده و بيشتر از فيبر كربن يا فايبر گلاس است. بنابراين از كامپوزيتهاي ذوب شده سنگ بازالت براي ساخت لولهها و ميلگردهايي كه در ساخت پرههاي توربين بادي به كار ميرود، استفاده ميشود.
4- ساير كاربردها
سنگ بازالت در ساخت و ساز ساختمانها، بلوكها يا در زيرسازي استفاده ميشود. براي ساخت مجسمه نيز از اين سنگ استفاده ميكنند. سنگ بازالت ميتواند از انتشار ترك جلوگيري كرده و بتن را از منظر ميكروسكوپي تقويت كند. از سنگ بازالت براي چقرمگي بتن استفاده ميشود. همچنين سنگ بازالت براي روسازي آسفالت، پايه جاده، انفجار راه آهن و بسياري از اهداف ديگر استفاده ميشد.